Kısırlık

Kısırlık sorunları kısırlık nedir kısırlık tedavisi kısırlık hakkında bilgi almak ve kısırlık sorunlarınız ile ilgili sorularınıza cinsel sağlık bilgilendirme platformumuzdan müşteri danışmanlarımızdan detaylı bir şekilde bilgi alabilirsiniz.

Kısırlık erkeklerde ve kadınlarda oluşan yumurtalıkların yetersiz ya da hiç çalısmaması sonucu oluşan bir durumdur.Kısırlık sperm üretiminin az olması, hareketsiz olması ya da spermlerin yapısında bozukluk olma durumunda sperm kanallarında tıkanıklık oluşması nedeni ile gebeliğin sağlanamamasıdır. Erkek kısırlığına yol açan faktörler; yaralanmalar sonucu oluşan hasarlar, kronik hastalıklar, yaşam tarzı ve açıklanamayan sebeplerden dolayı oluşan problemler kısırlığa yol açabilir. Ancak gelişmiş teknolojinin
yardımı ile kısırlık problemleri artık büyük ölçüde tedavi edilebilmektedir.

Prof.Dr.Cem Fıcıcıoğlu Kısırlık Sorunları ile ilgili açıklamaları

Bulgular: Kadından kaynaklana bir problem yok ise erkekten dolayı çocuk sahibi olamam ilk bulgusudur. Çocuk sahibi olamamadan başka görünür başka bir bulguya pek rastlanmaz. Erkeklerde kısırlık bulguları;

Çocuk sahibi olamama
Yüzde ki veya vücuttaki kıllarda azalma
Testislerde oluşan ağrı ve şişlik
Cinsel fonksiyon bozuklukları

Eğer bir yılı geçkin korunma yöntemi kullanmaksızın düzenli ilişki sonucu gebelik sağlanamıyorsa
Cinsel isteksizlik ya da cinsel fonksiyon bozuklukları varsa
Testislerde ağrı, şişlik ve kitle oluşmuşsa
Geçmişte üreme bölgesi ile alakalı cerrahi işlem yapılmışsa
Sperm sayısı az ise
Erkek kısırlığının nedenleri nelerdir?

Erkek kısırlığında neden bulabilmek için detaylı bir araştırma gerekebilir. Doktorun, hastanın tüm davranışlarını, mesleğini,çalışma şartlarını, günlük alışkanlıklarını detaylıca incelemelidir.

Araştırma yapılacak sorunlar;

Sağlıklı sperm üretimi: Sağlıklı sperm üretebilmek için üreme organlarının sağlıklı büyümesi ve oluşum göstermesi gerekir. Sperm üretimini sağlamak için en az ihtimal bir testisin normal çalışması gerekir. Testosteron ve diğer gerekli hormonların salgılanması normal düzeylerde olması gerekir.

Sperm meninin içine taşınmalıdır: Spermin testislerde üretimi gerçekleştikten sonra meni ile buluşarak tüplere taşınması gerekir.
Spermin hareketi için şekil bozukluğu olmaması gerekir: Spermlerde hareket bozukluğu varsa kadının yumurtalarına erişemez ve döllenme sağlanamaz.

Tıbbi faktörler

Erkek kısırlığında tedavi gerektiren sorunlar olabilir.

Varikosel: Testislerde bulunan kanın boşaltılması ile görevli damarlarda oluşan şişliğe varikosel denir. Elle muayene sonucu tanı koyulabilir. Tedavisi sonucu kendiliğinden gebeliğin oluşması mümkündür.
Enfeksiyon: Enfeksiyon hastalıkları sperm sayısını ve hareketini etkileyerek kısırlığa neden olabilir.
Geri boşalma: Cinsel ilişki sırasında meninin penis harici idrar kesesine boşaltılması durumudur.
İnmemiş testis: Bebeklik döneminden itibaren testislerden birinin veya ikisinin keseye inmemesidir.
Cinsel ilişkide problem: Sertleşmenin oluşmaması ya da oluşumunun yeterli süre muhafaza edilememesi, erken boşalma, cinsel ilişki sırasında ağrı ve psikolojik nedenlere bağlı sorunlar, erkek kısırlığı nedenlerinden bir kaçıdır.
Orgazm fonksiyonlarında bozukluk: Bazı hastalık türlerinde sperm üretimi oluşmasına rağmen boşalma gerçekleşmez.
Uzun süre kullanılan ilaçlar: Kanser tedavisi için kullanılan ilaçlar ve ülser, antibiyotik ve vücut geliştirme ilaçları erkek kısırlığına neden olabilir.

Kadınlarda sigaraya bağlı kısırlık nedenleri

Yapılan bilimsel araştırmalara göre sigara üreme hücrelerine zarar vererek doğurganlık özelliğinde azalmalar yaratmaktadır. Sigara içen bir kadının ne kadar ve ne süredir sigara içtiği doğurganlığı olumsuz etkilemektedir.

Sigarada bulunan nikotin vücuda alınarak kadınların yumurtalıklarında oluşan üreme hücrelerinde kötü etkiler bırakarak yumurtanın yapısında anomoliler oluşmasına neden oluyor. Yumurtalıklara zarar veren sigara erken menopoz sorunlarına da yol açıyor. Sigara kullanan kadınlarda normal yollarla gebelik şansı azalırken oluşabilecek gebeliklerde düşükler ile sonuçlanabilir.

Sigaranın yol açtığı erkek üreme bozuklukları

Erkekler sigaradan kadından daha az etkilenir. Ancak aşırı sigara tüketen erkeklerin spermlerinde hareket bozukluğu ve sperm sayısında azalma görülebilir. Sigara erkeklerde de kısırlık problemleri oluşturabilir.

Sigara ve kısırlık tedavisi

Sigara içen kadınların döllenme kabiliyetinde azalmalar oluşur. Yumurta sayısı azalır ve oluşan gebelikler düşükler ile sonlanır. Şayet gebelik oluşmuş ise doğacak bebeklerde ciddi sağlık problemleri olabilir. Kısırlık tedavisine başlayacak kadınların tedaviden en az 3 ay önce sigarayı bırakması kesinlikle şarttır. Sigarayı bırakan kadınların kısırlık tedavisi ile başarı şansında yükselmeler olur.
Sigara tüketimi ani bebek ölümlerine de yol açabilir.

Kısaca sigaranın üreme hücreleri üzerinde zararını açıklamak gerekirse, üreme bozukluklarına yol açarak tedavi altında olan çiftlerin gebelik şansını azaltır. Tedaviye başlayan çiftlere sigarayı bırakmaları gerekildiği kesinlikle söylenmelidir.

Strese bağlı kısırlık problemleri

Stres kişiyi ruhsal yönden olumsuz etkiler. Aynı zamanda vücutta bazı organların işlev bozukluğuna neden olur. Stresten kaynaklanan problemler, uyku düzensizliği, sinirlilik, kalp çarpıntısı ve hormonal dengenin bozulması olarak sıralanabilir. Stres ayrıca bağışıklık sisteminde de problemlere neden olabilir.

Kısırlık tedavisi neden stresli bir süreçtir?

Kısırlık tedavisi genel anlamda stres dolu bir süreçtir. Bu stresli süreçten özellikle kadınlar daha çok etkilenir. Bazı kadınlarda stresten dolayı adet düzensizliği ve hormonal dengede bozukluklar oluşur. Bazı vakalarda ise tüplerde tıkanıklık ve sperm sayılarında azalma tespit edilir.

Strese maruz kalan çiftler hayatlarını kontrol altında tutamadıklarını düşünür. Tedaviler sonunda çiftlerin anne ve baba olma arzuları gerçekleşmez ise strese bağlı ciddi krizler olabilir.

Strese azaltacak bazı yöntemler

Kısırlık tedavisine başlamadan önce bütün yönleri ile araştırmak gerekir.
Tedaviye başlayan çiftler birbirine karşı hoşgörülü olmalıdır.
Seçilen tedavi programı ile çiftler kendini rahat hissetmelidir.
Kafein içeren içeceklerden uzak durmak gerekir.
Yürüyüş yapmak kişilerde rahatlık sağlar.
Kısırlık tedavisinde çiftlerin stresli olması çok doğaldır. Stres hemen hemen bütün tedaviye alınan çiftlerde görülür. Ancak tedavide başarı sağlayabilmek için çiftlerin stresli olduğunu kabul etmesi ve stres ile mücadele edilmesi gerekir. Bu sayede olumsuzluklar ortadan kaldırılabilir. Stresle mücadele etmenin en iyi yolu ise uygun bir uzmandan yardım alarak tedaviye devam etmektir.

Sonuç olarak sigara kullanımının üreme sağlığı üzerinde çok ciddi etkileri bulunmaktadır. Kısırlık tedavisine ilk olarak sigarayı tamamen hayatınızdan çıkararak başlamanız en güçlü adımı atmanız demektir.

Erken yumurta yetmezliği, bir kadının 40 yaşından önce yumurtalık fonksiyonlarının bozulduğu, adet görmeme ve gonadotropin seviyelerinin yükselmesine bağlı olarak östrojen hormonunun azalması sonucunda fizyolojik ve psikolojik sorunların ortaya çıktığı olumsuz bir tablo olarak adlandırılmaktadır. Genç kadınların 4 ay boyunca adet görmemesi ile FSH hormon düzeylerinin 40 IU/L’den yüksek çıkması ve seks steroidlerindeki azalma durumu ile tespit edilmektedir. Kadınların yumurta rezevlerinin doğal süreçte yani menopoz döneminde sonlandığı yaş aralığı 40-60’tır. Ancak bu yaşlardan çok daha önce görülen erken yumurta yetmezliği 40 yaşlarındaki kadınların %1’inde, 30 yaşından genç olan kadınların ise % 0, 1’inde görülmektedir. Ayrıca 20 yaşından genç kadınlarda da görülme sıklığı % 0,01’dir.

Erken yumurta yetmezliğinin nedenleri nelerdir?

Prematüre ovaryen yetmezlik (erken yumurta yetmezliği) dışındaki normal yumurta gelişiminde bir çok faktör rol oynamakta ve bu faktörlerin dengeli bir şekilde işleyişi sonucunda normal yumurta gelişimi sağlanmaktadır. Bu faktörlerin herhangi birinde yaşanan aksama sonucunda fizyolojik süreç sekteye uğrayarak, bazı olumsuz tabloların çıkmasına neden olmaktadır. Fakat erken yumurta yetmezliğine neden olan sistemsel aksama bilinmemekle beraber, buna neden olan durumların tanımlamak için erken yumurta yetmezliğinin sınıflandırılmasından yararlanılmaktadır. Bu nedenle erken yumurta yetmezliği iki ana başlıkta incelenmektedir:

Hızlanmış folikül kaybı
Ovaryan folikül disfonksiyon
Hamilelik için en uygun dönemlerde yumurtalıklarda yaklaşık 6-7 milyon oosit bulunmaktadır. Ayrıca bu duruma paralel olarak büyük bir kısmında apoptoz yani zararsız hücre ölümü gerçekleşmektedir. Ancak bu apoptoz sisteminde yaşanan değişimler erken yumurta yetmezliğine neden olabilmektedir. Kalan foliküller de ise, gonadotropin, östrojen, büyüme faktörleri, sitokinler, nitrik oksit ve aktin iskeletlerinin dengeli çalışması ile doğurganlık sistemi aktif bir şekilde devamlılığını sürdürmektedir. Ancak bu sistemsel döngüde yaşanan anormal davranış sonucu, apoptoz mekanizmasında artış görülür ise, erken yumurta yetmezliği söz konusu olmaktadır. Folikül sayısındaki azalma durumu puberte döneminden önce görülür ise, gonadal disgenize olarak ifade edilmektedir. Ayrıca bu durum, primer amenore yani kız çocuklarının 14 yaşına kadar hiç adet görmeme sorununun yaklaşık %30-40’ında etkin sorun olarak görülmektedir.

Ovaryan follikül disfonksiyon
Erken yumurta yetmezliği vakalarının yaklaşık %10-30’unda otoimmun hastalıkları yer almaktadır. Bağışıklık sisteminde yaşanan anormal değişimler normal yumurtalık fonksiyonlarını etkileyerek, foliküllerin erken yaşta tükenmesine neden olabilmektedir. Foliküllerin tükenmesine ve disfoksiyonuna neden olan faktörler ise, aşağıdaki gibi olmaktadır:

Kromozomal ve genetik faktörler
İdiyopatik nedenler
Bağışıklık sistemi hastalıkları (otoimmun nedenler)
Yumurtalıklara karşı toksik etkiler
Over cerrahisi
Erken yumurta yetmezliği vakalarının yaklaşık %60’unda femur başı kemik mineral yoğunluğunun olması gereken yaş aralığındaki referans değerlerinin daha aşağısında olduğu saptanmaktadır. Ancak neden olduğu faktörler bilinmemekle beraber, daha önce geçirilmiş olan over cerrahisi, kanser tedavilerinde uygulanan kemoterapi ve radyoterapi, otoimmun hastalıkları, adrenal yetmezliği ile ilgili oluşabilecek belirtiler, ailede erken yumurta yetmezliği hikayesi ve genetik mutasyon şüphesinin değerlendirilmesi gerekir.

Erken yumurta yetmezliği nasıl teşhis edilir?

Erken yumurta yetmezliği vakalarında ilk önce hamileliğin ekarte edilmesi gerekir. Sonraki aşamalarda ise, FSH, LH, E2, TSH ve prolaktin (süt hormonu) değerleri incelenmektedir. FSH değerlerinin LH değerlerinden yüksek çıkması halinde, östrojen seviyelerini belirlemek için progesteron challange günlük testi MPA 5 gün uygulanmaktadır. Bu test sonucunda erken yumurtalık yetmezliği olan hastalarda adet kanamasının gerçekleşmemesi gerekir. Fakat erken yumurta yetmezliği vakalarında henüz yumurtalık fonksiyonları aralıklıda olsa görevini yerine getirdiği için büyük bir kısmında adet kanaması meydana gelmektedir. Bu gibi durumlarda tanı süreci askıya alınır.

Bunun dışında erken yumurta yetmezliği şüphesi ile yumurtalık rezevlerinin değerlendirilmesi amacı ile İnhibin- B ve anti- Mülleryan hormon testleri yapılmaktadır. Fakat günümüzde erken yumurta yetmezliği vakalarındaki en güvenilir ve en net bilgiyi veren yöntem olarak AMH testleri ile kolaylıkla tanı konulabilmektedir.

Erken yumurta yetmezliğinin tedavisi var mı?

Erken yumurta yetmezliğinin erken dönemlerde fark edilmesi ve tanı konulmasını ardından, ortaya çıkabilecek rahatsızlıkların önlenmesine yönelik tedavi planı yapılmaktadır. Normal menopoz sürecinde yaşanan yumurtalık rezervlerinin azalması gibi erken yumurta yetmezliği vakalarında da engelleyici tedavi bulunmamaktadır. Daha çok östrojen hormonun eksikliğine paralel olarak vücudun genelinde yaşanan değişimler sonucunda osteoporoz (kemik erimesi) gelişimine ve ileride ortaya çıkabilecek kalp-damar hastalıklarına karşı koruma planı yapılmaktadır.

Replasman tedavisi (östrojen eksikliğinin giderilmesi)
Kalsiyum ve D vitamini takviyesi (kemik erimesini önlemek)